Ongewenst gedrag*

Maak ongewenst gedrag bespreekbaar

Is het oké als je continue genegeerd wordt? Is het oké als je gediscrimineerd wordt vanwege je geaardheid? Is het oké als er een collega of cliënt ongepaste en seksueel getinte opmerkingen naar je maakt? Is het oké als je uitgescholden wordt?

Dat is niet oké.

Seksuele intimidatie, pesten, discriminatie, agressie en geweld zijn vormen van ongewenst gedrag dat als grensoverschrijdend wordt ervaren. Dit wil je voorkomen op de werkvloer. Er moet een cultuur zijn waarin slachtoffers van ongewenst gedrag hun verhaal kwijt kunnen en het bespreekbaar kunnen maken. Op deze pagina vind je daar hulpmiddelen voor, zoals tips, tools en trainingen.

Uit onderzoek van PGGM&CO over ongewenst gedrag in de verpleging, verzorging en thuiszorg, blijkt dat een meerderheid van het personeel in de afgelopen 12 maanden te maken heeft gehad met ongewenst gedrag op het werk. Dit vindt met name plaats door patiënten of cliënten (74%), maar ook door collega’s of leidinggevenden (23%). Een groot deel geeft aan dat externe agressie is toegenomen.

De werkgever kan veel doen om ongewenst gedrag te voorkomen. Maar ook de werknemer kan dat. We onderscheiden dan ook wat de werkgever kan doen en wat de werknemer kan doen tegen ongewenst gedrag.

Als  werknemers geconfronteerd worden met ongewenst gedrag, kunnen ze er psychisch onder gaan lijden. Daardoor is de kans aanwezig  dat ze zich ziekmelden met bijvoorbeeld spanningsklachten. Er rust nog altijd een taboe op ongewenst gedrag op het werk: des te belangrijker om het bespreekbaar te maken.

Hoe zorg je voor een veilig werkklimaat?

Als werkgever heb je vanuit de Arbowet een wettelijke plicht om te zorgen voor een veilig en gezond arbeidsklimaat waar werknemers optimaal kunnen presteren. In een veilig werkklimaat voelen de werknemers zich vrij om hun verhaal te doen, kwesties op het gebied van ongewenst gedrag bespreekbaar te maken en om met collega’s in gesprek te gaan. Daarnaast heb je als een werkgever een wettelijke plicht vanuit de wet Bescherming klokkenluiders om ervoor te zorgen dat werknemers een melding kunnen maken van vermoedens van integriteitsschendingen en misstanden zoals ongewenste omgangsvormen.

Het is belangrijk dat je als werknemer weet wat je kunt doen als je te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag. Het bespreekbaar maken van de situatie is daarbij vaak de eerste stap. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld bij je leidinggevende of bij een vertrouwenspersoon terecht voor advies of begeleiding. Ook is het van belang dat het onderwerp ongewenst gedrag bespreekbaar wordt gemaakt op de werkvloer. Helaas rust er nog steeds een taboe op, terwijl het zo belangrijk is om met elkaar in gesprek te gaan.

Wat kan jij doen?

Je kunt op verschillende manieren te maken krijgen met ongewenst gedrag. Het kan zijn dat je goed gedrag wil stimuleren bij je cliënt. Het kan ook zijn dat de familie van je cliënt emotioneel gedrag vertoont met tekenen van grensoverschrijdend gedrag en dat je merkt dat je er ongemakkelijk van wordt. Ook komt ongewenst gedrag voor op de werkvloer, onder je collega’s of misschien wel leidinggevende. Als organisatie zorg je dat er duidelijke afspraken en kaders zijn over wat (on)gewenst gedrag is, hoe je omgaat met ongewenst gedrag en welke procedures er gelden. Daarnaast heeft iedere medewerker een rol in het creëren van een veilige werkomgeving. Praat erover met elkaar, maak jezelf weerbaar en  kijk ook welke mogelijkheden er zijn op het gebied van trainingen.

Intern en extern ongewenst gedrag

Op het werk kun je te maken krijgen met ongewenst gedrag van collega’s of leidinggevenden. Helaas rust er nog altijd een taboe op om ongewenst gedrag bespreekbaar te maken. Dat is niet oké. Het is daarom belangrijk om ongewenst gedrag te herkennen, erkennen en aan te pakken.