Discriminatie

Een medewerker wordt gediscrimineerd als hij of zij, in welke vorm dan ook, ongelijk wordt behandeld of wordt achtergesteld. Voorbeelden van redenen voor discriminatie zijn de verschillen tussen mensen vanwege:

• godsdienst;
• hetero- of homoseksuele gerichtheid;
• ras;
• geslacht;
• levensovertuiging;
• nationaliteit;
• handicap of chronische ziekte;
• leeftijd;
• arbeidsduur (fulltime of parttime);
• soort contract (vast of tijdelijk);
• burgerlijke staat.

Risico’s

Onwetendheid over de verschillen tussen mensen is een oorzaak van discriminatie. Door psychische druk uit de organisatie of een team kan discriminerend gedrag worden versterkt, of voorkomen worden dat een slachtoffer aangifte doet. De organisatie heeft de plicht om dit te voorkomen.

Regelgeving

Discriminatie is in de grondwet verboden. Dat geeft het gewicht aan om ertegen op te treden. In de wetgeving wordt discriminatie of ongelijke behandeling telkens aangescherpt. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om discriminatie op leeftijd of sekse. Het is niet altijd duidelijk wat de beweegreden voor een handeling of een besluit is. Van belang is dan ook dat naast het volgen van de wetgeving dit thema regelmatig (verplicht) bespreekbaar wordt gemaakt. De organisatie is verplicht om te zorgen voor een werkplek waar niet wordt gediscrimineerd.

Praktijktips

• Algemene tips
  • Neem de integriteitscode/ gedragscode als basis
  • Zorg dat de organisatie formuleert wat wel/ niet getolereerd wordt
  • Bespreek met team/ leidinggevende
  • Ga naar de vertrouwenspersoon
  • Klacht indienen, klachtencommissie
  • Hou het klein, laat het niet escaleren
  • Vraag ondersteuning, collegiaal opvangteam
  • Doe melding
• Wees duidelijkMaak degene die discrimineert goed duidelijk dat wat hij of zij doet niet is gewenst.
• Versterk empathieVersterk empathische gevoelens door iemand uit te nodigen om zijn of haar levensverhaal te vertellen. Goede communicatie draagt bij aan het verminderen van discriminatie.
• Betrek anderenJe wordt gediscrimineerd. Wat ga je doen? Betrek zoveel mogelijk een ander, een collega, leidinggevende of een vertrouwenspersoon, bij de situatie en overleg wat je gaat doen. Volg de richtlijnen van je organisatie op.
• Spreek de collega erop aanHeb je het gevoel dat een collega discrimineert, ondanks de gedragscode? Spreek hem of haar dan aan op dit gedrag. Een methode om discriminatie te verminderen is dat je mensen wijst op ‘moreel gedrag’ en dat het belangrijk is om goed te doen.
• Steun degene die gediscrimineerd wordtHet is belangrijk om iemand die gediscrimineerd wordt te steunen. Stel je voor dat het om een collega gaat die door een cliënt gediscrimineerd wordt. Maak duidelijk dat alle medewerkers van de afdeling achter hun collega staan en dat dit gedrag niet getolereerd wordt.
• Stel neutrale vragenTrain je in het stellen van vragen zodat open communicatie mogelijk is over de verschillende culturen. Betrek je team erbij om je voor te bereiden op een gesprek over de culturele achtergrond. Op deze site staan voorbeelden van vragen die je kunt stellen.
• Praat erover met je collega’sIn de organisatie en in je team werken medewerkers met verschillende opleidingsniveaus. Ervaar je dat collega’s ongelijk worden behandeld of groepsvorming op opleidingsniveau bestaat? Bespreek dit thema met elkaar met als doel de samenwerking onderling te versterken.
• Maak het bespreekbaarAls discriminatie in de organisatie voorkomt, wil dat niet zeggen dat iedereen daarvan op de hoogte is. Misschien sluiten mensen de ogen ervoor. Maak het bespreekbaar bij je leidinggevende of bij de OR.

Beleidstips

Steeds vaker worden er in Nederland gedragscodes opgesteld om discriminatie op de werkvloer te verminderen. Zo heeft het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA) de zogeheten ‘zakelijke collegialiteit’ ingesteld. Een soortgelijke gedragscode kan ook in de zorg worden gebruikt. Hou het professioneel op de werkvloer en vraag collega’s niet naar hun religieuze achtergrond, politieke opvattingen of seksuele voorkeur.